Προετοιμασία Ασθενούς
- Δεν απαιτείται συγκεκριμένη προετοιμασία για την εν λόγω εξέταση.
- Η φαρμακευτική αγωγή του ασθενούς δεν χρειάζεται να σταματήσει.
- Σε περίπτωση κλειστοφοβικού ασθενή, ο ασθενής πρέπει να προσέλθει στο κέντρο 30’ νωρίτερα της εξέτασής του ώστε να δοθεί κατάλληλο ηρεμιστικό χάπι.
Τοποθέτηση (ασθενούς – πηνίων)
- Ο ασθενής συμπληρώνει το έντυπο συγκατάθεσης.
- Ο Τεχνολόγος Μαγνητικής Τομογραφίας ελέγχει το έντυπο συγκατάθεσης και εφόσον δεν προκύπτουν ζητήματα ασφάλειας τότε συνεχίζεται κανονικά η διαδικασία.
- Ο ασθενής αφαιρεί όλα τα ρούχα του (εκτός από το εσώρουχο) και τυχόν μεταλλικά αντικείμενα και φοράει κατάλληλη εξεταστική ρόμπα.
- Ο ασθενής τοποθετείται είτε σε πρηνή θέση με το κεφάλι πρώτα (prone head first/superman position) είτε ύπτιος με τα πόδια πρώτα (supine feet first) εφόσον υπάρχει το κατάλληλο πηνίο.
- Χρησιμοποιείται είτε το πηνίο του άκρας χειρός/καρπού (hand/wrist coil) είτε μικρό πηνίο flex είτε το πηνίο του γόνατος.
- Η επιλογή του πηνίου έχει να κάνει με την διαθεσιμότητα. Προτιμάται το πηνίο άκρας χειρός/καρπού, εφόσον είναι διαθέσιμο. Εάν δεν υπάρχει, συστήνεται η επιλογή του πηνίου με τον μεγαλύτερο αριθμό καναλιών, με σκοπό την επαύξηση του λόγου σήματος προς θόρυβο (SNR).
- Η υπό εξέταση άκρα χείρα τοποθετείται στο κέντρο του πηνίου και του μαγνητικού τομογράφου, με σκοπό να έχουμε το μέγιστο δυνατό λόγο σήματος προς θόρυβο (SNR), καθώς και ελαχιστοποίηση των τεχνικών σφαλμάτων λόγω ανομοιογένειας του μαγνητικού πεδίου (πχ artifacts μαγνητικής επιδεκτικότητας, ατελής καταστολή του λίπους κτλ).
- Χρησιμοποιούνται κατάλληλα μαξιλάρια με σκοπό να βολευτεί ο ασθενής και να ακινητοποιηθεί το υπό εξέταση άνω άκρο, ώστε να περιοριστεί η πιθανότητα εμφάνισης κινητικών artifacts.
Πρωτόκολλο απεικόνισης
- Το πρωτόκολλο απεικόνισης μπορεί να διαφέρει ανάλογα με το κλινικό ερώτημα και την προτίμηση του κάθε τμήματος Μαγνητικής Τομογραφίας.
- Ένα τυπικό πρωτόκολλο ρουτίνας MRI άκρας χειρός παρουσιάζεται στον παρακάτω πίνακα.
- Οι ακολουθίες T1-w TSE/FSE χρησιμεύουν στην ανάδειξη της ανατομίας και της γραμμής του κατάγματος μετά από τραύμα, ενώ οι ακολουθίες PD-w TSE/FSE με καταστολή του λίπους βοηθούν στην ανάδειξη υγρού και οστικού οιδήματος της περιοχής.
- Οι ακολουθίες GRE δεν είναι ιδιαίτερα χρήσιμες στην περιοχή της άκρας χειρός. Βοηθούν για την ανάδειξη αιμοσιδηρίνης σε όγκους, ενώ είναι χρήσιμες σε χαμηλά μαγνητικά πεδία (μπορούν να επιτύχουν ικανοποιητική χωρική διακριτική ικανότητα σε αποδεκτούς χρόνους σάρωσης).
- Προτείνεται πάντα η χρήση μιας ακολουθίας STIR σε στεφανιαίο επίπεδο, λόγω ανομοιογενειών στην περιοχή της άκρας χειρός (ύπαρξη αέρα, το υπό εξέταση άκρο ίσως βρίσκεται εκτός ισοκέντρου κ.ά.) που μπορεί να οδηγήσουν σε ατελή καταστολή του λίπους.
- Οι κατευθυντήριες οδηγίες της ESSR προτείνουν το απεικονιστικό πρωτόκολλο να αρχίζει με τις εγκάρσιες ακολουθίες, ώστε στη συνέχεια να σχεδιαστούν βέλτιστα το στεφανιαίο και το οβελιαίο επίπεδο.
- Αρκετά κέντρα προτιμούν την χρήση ακολουθιών T2-w TSE/FSE με καταστολή του λίπους ή STIR αντί των ακολουθιών PD-w TSE/FSE με καταστολή του λίπους.
- Οι ακολουθίες PD-w TSE/FSE με καταστολή του λίπους συνήθως λαμβάνονται με λίγο αυξημένο ΤΕ (30-50msec) με σκοπό την επαύξηση του βάρους Τ2 που αναδεικνύει βέλτιστα τις παθολογίες (πχ οστικό οίδημα, υγρό κ.ά.).
- Σε περίπτωση μεταλλικών ενθεμάτων εντός της άρθρωσης, οι ακολουθίες PD-w TSE/FSE με καταστολή του λίπους πρέπει να αντικατασταθούν με ακολουθίες STIR ή T2-w Dixon/Flex.
- Σε νεότερα συστήματα υπάρχουν ειδικές ακολουθίες μείωσης των τεχνικών σφαλμάτων μαγνητικής επιδεκτικότητας (πχ VAT, SEMAC, MAVRIC).
- Εάν απαιτείται χορήγηση παραμαγνητικής ουσίας τότε προστίθεται μια στεφανιαία ή εγκάρσια T1-w TSE/FSE με καταστολή του σήματος του λίπους πριν και μετά από την έγχυση της σκιαγραφικής ουσίας. Μετά την έγχυση του μέσου σκιαγραφικής αντίθεσης λαμβάνεται τουλάχιστον ακόμα ένα επίπεδο ακολουθίας T1-w TSE/FSE με καταστολή του σήματος του λίπους.
Σχεδιασμός τομών
Εγκάρσιο (Axial/Transversal): οι εγκάρσιες τομές σχεδιάζονται κάθετα στα μετακάρπια και τις φάλαγγες τόσο στο στεφανιαίο όσο και στο οβελιαίο επίπεδο. Οι τομές πρέπει να περιλαμβάνουν ολόκληρο το άκρο χέρι από τις περιφερικές φάλαγγες (πάνω) έως την καρπομετακάρπια διάρθρωση (κάτω). Όταν υπάρχει εντοπισμένη παθολογία (π.χ. μάζα) τότε οι εγκάρσιες τομές μπορούν να μειωθούν, περιλαμβάνοντας μόνο την παθολογία για αύξηση της ποιότητας εικόνας ή/και μείωση του χρόνου σάρωσης.Στεφανιαίο (Coronal): οι στεφανιαίες τομές σχεδιάζονται παράλληλα με τη νοητή γραμμή που ενώνει τα μετακάρπια στο εγκάρσιο επίπεδο και παράλληλα με τα μετακάρπια και τις φάλαγγες στο οβελιαίο επίπεδο. Οι τομές πρέπει να περιλαμβάνουν ολόκληρο το άκρο χέρι από μπροστά έως πίσω.
Οβελιαίο (Sagittal): οι οβελιαίες τομές σχεδιάζονται κάθετα στη νοητή γραμμή που ενώνει τα μετακάρπια στο εγκάρσιο επίπεδο και παράλληλα με τα μετακάρπια και τις φάλαγγες στο στεφανιαίο επίπεδο. Οι τομές πρέπει να περιλαμβάνουν ολόκληρο το άκρο χέρι, από τον αντίχειρα έως το 5ο μετακάρπιο/δάκτυλο.
Βιβλιογραφικές παραπομπές
- ACR-SPR-SSR PRACTICE PARAMETER FOR THE PERFORMANCE AND INTERPRETATION OF MAGNETIC RESONANCE IMAGING (MRI) OF THE FINGERS AND TOES. 2018
- European Society of Skeletal Radiology Sports Sub-committee. Guidelines for MR Imaging of Sports Injuries. Fingers. 2016